- مهاجرین افغان در ایران همواره با ترس اخراج به سر می‌برند./ D.W
- مقام ایرانی: روزانه بیش از ۳۰۰۰ مهاجر را بازداشت کرده و به افغانستان باز می‌گردانیم./ صدای آمریکا
- یک دهم جمعیت ایران، مهاجران افغان هستند./ تابناک
افزایش فشار‌ها بر مهاجران افغان در ایران؛ ممنوعیت خرید نان با دستور دادستان/ BBC

چرا سه کلید واژه‌ی «افغان»، «مهاجر» و «ایران» در ذهن ما همراه با "اخبار منفی" ثبت شده‌اند؟

چرا احساس می‌کنیم موجی از خشم مردمی علیه مهاجرین افغان وجود دارد؟
چرا کسی از حقوق مهاجرین قانونی افغانستانی سخنی به میان نمی‌آورد؟
فضای مجازی به عنوان یک بستر ارتباطی نوین، تأثیرات عمیقی بر نحوه‌ی تعاملات اجتماعی و فرهنگی دارد. این فضا می‌تواند به نادیده گرفتن و حاشیه‌نشینی گروه‌های اقلیت منجر شود.
گرامشی و استوارت هال معتقد بودند که قدرت و هژمونی فرهنگی در جامعه، به طور عمده از طریق روزنامه‌ها (الآن بخوانید "رسانه‌های نوین") و فضاهای عمومی شکل می‌گیرد و این رسانه‌ها می‌توانند به تقویت یا تضعیف صدای گروه‌های مختلف کمک کنند.
حال باید از خود بپرسیم آیا مهاجرین افغان بستری برای دفاع از خود دارند؟
آیا رسانه‌ای صدای دفاع آنان از حداقل حقوق‌شان را به گوش ما می‌رساند؟
سؤال اینجا است که با وجود آزادی انتشارات اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی، چرا صدای اقلیت‌ها شنیده نمی‌شود؟
الگوریتم‌ها و سیاست‌های پلتفرم‌های شبکه‌ی اجتماعی، به طور طبیعی تمایل دارند محتوای پرطرفدار و غالب را برجسته کنند. این امر می‌تواند به نادیده گرفتن صدای گروه‌های اقلیت منجر شود. این پدیده به نوعی بازتولید هژمونی فرهنگی است که گرامشی و استوارت هال به آن اشاره می‌کردند.
به عنوان مثال، در بحث حقوق مهاجرین افغان، بسیاری از رسانه‌ها به دلیل فشارهای اجتماعی یا سیاسی، محتوای مرتبط با این گروه را سانسور می‌کنند یا به حداقل می‌رسانند. در نتیجه، این گروه‌ها نمی‌توانند به راحتی تجربیات و چالش‌های خود را به اشتراک بگذارند و صدای آن‌ها در فضای عمومی نادیده گرفته می‌شود.
علاوه بر این، گروه‌های اقلیت ممکن است به دلیل عدم دسترسی به منابع و امکانات لازم، نتوانند در فضای مجازی به طور مؤثر حضور داشته باشند. این نابرابری در دسترسی به فناوری و اطلاعات، به حاشیه‌نشینی بیشتر آن‌ها دامن می‌زند.
در نهایت، فضای مجازی می‌تواند هم به عنوان ابزاری برای تقویت صدای گروه‌های اقلیت عمل کند و هم به نادیده گرفتن آن‌ها منجر شود. این دوگانگی نشان‌دهنده‌ی نیاز به بازنگری در سیاست‌های رسانه‌ای و الگوریتم‌های پلتفرم‌ها برای تضمین حضور و صدای همه گروه‌ها در جامعه است.

✍🏼 یادداشت هسته‌ی علوم اجتماعی به قلم سیدمجتبی علوی‌منش؛ دانشجوی ورودی ۱۴۰۱ کارشناسی ارشد پیوسته، رشته‌ی معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، گرایش سیاست‌گذاری فرهنگی، دانشگاه امام صادق (ع)

🎙شما می‌توانید این یادداشت را با صدای گرم امیرعباس گلستانی نیز بشنوید: